Eski Cuma (Targovishte) ve Arbanasi

Bulgaristan'a daha önce gitmediğime pişman biri olarak her yeri görerek ve anlatarak bu pişmanlığımı azaltacağım. Bulgaristan, doğa güzelliğini, huzurlu, düzenli yaşamını gördüğüme, gezdiğime çok memnun kaldığım bir ülke oldu. Bulgaristan' nın başkenti Sofya ve diğer önemli şehirleri ise; Ruse, Yambol, Plovdiv, Sliven, Razgrad, Varna, Dobrich, Targovishte, Burgas, Shumen, Gabrovo, Stara Zagora, Vratsa, Silistra, Blagoevgrad, Kardzhali, Smolyan, Pazardzhik, Montana, Vidin, Pleven, Lovech, Veliko Tarnovo, Kyustendil, Haskovo, Pernik.

Bulgaristan'da, başta Filibe, Kırcaali, Razgrad, Şumnu, Eski Cuma, Silistre, Dobriç, Burgaz ve Rusçuk şehirleri olmak üzere birçok yerleşim bölgesinde Türkler yaşamakta ve bu sebeple hiç zorluk çekmeyeceğinizi düşündüğüm bir gezi hazırladım size. Büyük şehirler haricinde küçük kasabalar ve köyler de bir harika, mesela; Arbanasi, Etahara, Balçık, Kavarna.. mutlak görülmesi gereken yerlerden birkaçı..

Benim yolculuğumun başlangıcı Eski Cuma yani Targovishte, Bulgaristan'ın kuzeydoğusunda, 43.667 nüfuslu bir şehir. Preslav Dağı'nın güney yamacında, Vrana Nehri kıyısına kurulmuş. Razgrad'ın 36 kilometre güneyinde, Şumnu'nun 41 kilometre batısında bulunuyor. Varna'ya 122 km. Targovishte 1800'lerden itibaren özellikle hayvancılıkta bölgenin en önemli ticaret merkezi haline gelmiş ve aslen antik bir Roma ve Trakya yerleşkesi. Paşabahç​e Bulgaria EAD Fabrikası ve Trakya Glass Bulgaria EAD Düzcam Fabrikası da burada bulunuyor. Kuzey Bulgaristan'ın Kuzeyden güneye, batıdan doğuya bütün yollar ya buradan başlıyor veya bitiyor. Targovishte ticaret açısından önemli bir konumda yani. 

Bulgaristan' a gitmek için bir kaç alternatif rota var. Ben karayoluyla İstanbul'dan yola çıktım. İstanbul-Edirne-Hamzabeyli güzergâhını kullandım. İstanbul-Edirne gayet rahat otoban yolculuğundan sonra Edirne' de ünlü Meşhur Edirne Ciğercisi ve Ciğeri İlhan Kazım Usta' da Edirne ciğerini yemeden olmazdı ve tabiki tek kelimeyle muhteşem. Edirne'de ciğer yemek istiyorsanız tavsiye edebileceğim en leziz mekan. Mutlaka öneriyorum. Bulgaristan'a İzmir-Çanakkale üzerinden de gidebilirsiniz. Otobüs şirketleri Sofya, Kırcaali, Haskovo seferleri düzenliyor.

Edirne'de; Avrupa’ya kara ve demiryolu ile bağlantısı sağlayan 5 sınır kapısı bulunuyor. Edirne-İstanbul :235 km, Edirne-Ankara :688 km, Edirne-Pazarkule :13 km, Edirne-İpsala :110 km, Edirne-Tekirdağ : 141 km, Edirne-Kırklareli : 65 km, Edirne-Kapıkule :18 km, İzmir-Edirne 720 km. Kapıkule sınır kapısı, Türkiye’nin en büyük kara ve demiryolu sınır kapısıdır. Türkiye’den Bulgaristan’a ve Bulgaristan’dan Türkiye’ye giriş ve çıkışın yapıldığı önemli sınır kaplarından birisidir. Avrupa’dan karayolu ile ülkemize gelenlerin yoğunlukla kullandığı Kapıkule Gümrük Kapısı özellikle yaz dönemlerinde yoğunluk yaşıyor. Genellikle Bulgaristan bölümünde bagaj aramaları sebebiyle daha da İpsala Sınır Kapısı Türkiye’nin Yunanistan’a açılan önemli kapısıdır. Türkiye’nin önemli gümrük kapılarından birisi olan İpsala Sınır Kapısı geçtiğimiz yıllarda yapılan düzenlemelerle oldukça rahat ve çağdaş bir mimari olmuş diğer ülkelerin sınır kapıları Yunanistan, Bulgaristan girişleri oldukça eski. Pazarkule Sınır Kapısı Türkiye’nin Yunanistan’a açılan ikinci sınır kapısıdır. Pazarkule Sınır Kapısı genellikle günübirlik geçişlerde kullanılan bir kapıdır. Uzunköprü Sınır Kapısı Ülkemizin Yunanistan’a açılan Demiryolu Sınır Kapısı’dır. Bu sınır kapısı da özellikle demiryolunu kullanan turistler tarafından kullanılmaktadır. Ve Hamzabeyli Sınır Kapısı Türkiye’nin Bulgaristan’a açılan ikinci sınır kapısıdır. Bu sınır kapısı ayrıca tır gümrüğüne de açık olarak faaliyet gösteriyor. Ve Kapıkule yoğun olduğunda kaçışlar buradan yapılmak istense de maalesef Avrupa'ya geçecek ve Avrupa'dan gelecek yolcular içinde özellikle Ağustos ortalarında 10 saate yakın bekleyebileceğiniz durumlar olabilir. Tecrübeyle sabit. Eğer Bulgaristan yolculuğu yapmak isterseniz Shengen veya Bulgar vizesi gerekmekte. Korona sebebiyle aşı kartınız pasaport numarasıyla eşleşmiş şekilde yanınızda bulunmalı, mutlaka soruyorlar. İki Biontech aşısı kabul ediyorlar. Bulgaristan girer girmez kendi aracınızla gezecekseniz unutmamanız gereken ilk şey en yakın marketten yol vergi ücreti biletinizi almak. Sık sık hız ve araç kontrolü yapılıyor. Ayrıca yollardaki yol tabelaları Bulgarca Kiril Alfabesi olduğu için zorlanabilirsiniz. 

Eski Cuma yani Targovishte'de her yer yemyeşil, bol ağaç, orman ve yürüyüş için çok ideal bir şehir eğer Targovishte'de kalacaksanız Terra Europe Hotel de konaklama yapabilirsiniz merkeze çok yakın, Türk personelleri çok yardımsever ve güler yüzlü, kahvaltısı güzel her gün sıcak börek çıkıyor, çay/kahve Türk işi. Yaz, kış, ilkbahar, sonbahar her mevsimi şahane bir yer önereceğim Borovo Gölü kıyısında kahvaltı, öğle ve akşam yemeklerini yiyebileceğiniz yer Borovo Oko, çok temiz ve bakımlı inanılmaz bir göl manzarası eşliğinde gerçekten tüm yemekleri inanılmaz güzellikte olan restoran göl üzerinde, etrafta yüzen balıkları, kaplumbağaları  izleyebilir ve besleyebilirsiniz. Huzurlu ve sessiz. Yemekler lezzetli ve ucuz. Borovo Oko Restoran'ı çok beğenerek tavsiye ediyorum.

Targovişte Church of the Dormition of the Holy Mother (1851)

The Old Church 

Targovişte' de Bulgarlar nüfusun çoğunluğunu oluşturmasıyla beraber yüzde 35 oranında da Türk nüfusu var. Bu sebeple iletişim çok kolay. Otellerde, restoranlarda birçok Türk çalışan bulunuyor. Eski Cuma'da Osmanlı döneminden kalma birçok yapı ile karşılaşabilirsiniz. Saat Camii de bu değerli yapılardan biri. 1722 yılında inşa edilen Osmanlı camisi. Osmanlı dönemi yapılarından sadece Saat Camii ayakta kalabilmiştir. Bu bina, Hamîdî adlı bir şaire ait güzel yazılı kitâbesinde belirtildiği üzere, 1221’de (1806) Eski Cuma âyanı Mollazâde Ali Bey tarafından yeniden inşa ettirilmiş. Caminin avlusunda Ali Bey’e ve annesi Emine Hanım’a ait mezar taşları yer alıyor.1970’lerde müslüman cemaat tarafından restore edilen cami halen ibadete açık durumda. Ayrıca önemli bir pazar yeri ve İslâmî merkez olarak da dikkati çekiyor.
⁠Eski Cuma’nın birkaç kilometre batısındaki Kızane köyünde (şimdiki adı Momina), civardaki müslümanların çok itibar ettiği Kızane Sultan’a ait bir Bektaşî tekkesi bulunmakta.

Sokak aralarında gezerken birçok Türk-Osmanlı evlerini görebilirsiniz. Osmanlı izlerine her ülkede rastlıyoruz. Targovişte' de Church of the Dormition of the Holy Mother (1851)

Arbanasi; benim en sevdiğim yerlerden bambaşka, tipik sokaklar arasında dolaşmak, doğası, otelleri, meyhaneleri ile Polonezköy' ü anımsattı. turistik bir kasaba, oteller, restoranlar hafta sonu dolu 1-2 gece kalabilirsiniz. Veliki Turnovo' ya bağlı şirin mi şirin, çok güzel bir yer. Arbanasi Veliki Turnovo'ya yaklaşık 7 km uzaklıkta, araçla15 dakika, bu sebeple Arbanasi'de kalıp Turnovo'ya gezmeye gidebilirsiniz eğer sakin bir tatil istiyorsanız. The Complex “Arbanashki han”, Hotel "Izvora", Villa DELUXE Arbanassi kalabileceğiniz en güzel yerler..

Arbanasi şimdi bir müze olan Kostançaliyev Hanesi Müzesi, zengin bir tüccar olan Atanas Konstantsaliev'e aitmiş ve 17. yüzyılda inşa edilmiş. Sonraki yüzyılda birkaç kez yeniden inşa edilmiş, ancak o zamandan beri değişmedi ve o zamanlarda olduğu gibi bugün de hayran olabiliriz. Evin planı, süslemeleri evin sahibi olanların yaşam tarzı, kültür ve eğitim düzeyleri ve onu yapan usta ustalar hakkında size fikir verecektir. Birkaç saatliğine Arbanasi' deyseniz, burayı kaçırmayın.

Karadeniz' in en uzun plajlarından biri olan Sunny Beach' i izleyerek, Karadeniz' in incisi olarak adlandırılan VARNA' da Arkeoloji Kompleksi, Tiyatro Binası, Roma Hamamı, Sahil Parkı, Bazilika ve Katedral ziyareti yapabilirsiniz.‘’Cathedral of Assumption’’ şehrin simgesi Osmanlılar’ a karşı yapılan özgürlük mücadelesinde hayatlarını kaybeden Rus askerlerinin anısına Varnalılar tarafından yapılmış, Sofya’daki katedralden sonra ülkedeki en büyük katedral. Şu anda dış cephede restorasyon işleri devam ediyor ama ziyarete açık. Katedralin giriş kapısının bulunduğu caddenin karşı tarafında saat kulesi yer alıyor. Şehrin alışveriş bölgesi saat kulesi ile deniz kıyısı arasında kalan alana yayılmış.

Varna'yı ben çok sevdim küçük bir şehir, küçük bir tatil şehri.. oteller, rezidansların ve oyun parklarının bulunduğu denize de girebileceğiniz yemyeşil bir sahil bölgesi bulunuyor. 

Cabacum Beach, Golden Sands Beach, Riviera Beach, Altın Kumlar  Balçık, Kavarna, Albena Beach, Kaliakra, Rusalka Beach' e  kadar yaklaşık araçla  1 saat 40 dakika süren sahili bulunuyor. Karadenizin tertemiz denizi, kumu, şahane otelleri, çocuklar için eğlence parkları, minik alışveriş dükkânları ile gerçekten görülmeye değer..

Şumnu Targovishte'ye 40 km uzaklıkta yollarda tabelalarda Shumen diye görürseniz şaşırmayın. Şumen Bulgar ismi iki ayrı yer değil.

Aşağı Tuna Ovası'nda yer alan; Rusçuk, Razgrad, Silistre, Şumnu ve Dobriç şehirlerini de kapsayan geniş bir bölge Deliorman. Bu bölge hâlâ Türklerin yoğun olarak oturdukları yerlerden biridir. Yollar o kadar yeşil ki, ağaçlardan tünel olmuş sanki yolun sonunda ufukta bile ağaçları görüyorsunuz.

Deliorman, Meşe, Gürgen ve Kızılcık ağaçlarından oluşan çok sık ve geçit vermez ormanlarla örtülü. Osmanlı arşivlerinde ise ismi "Deli orman" olarak geçiyor. 1942'de Bulgaristan hükûmeti Slav kökenli olan "Polesie" (orman tarafındaki yer) ismini koyduysa da bu isim asla yaygın kullanıma geçmedi ve 1952'de şu anki adına çevrilmiş.

Bölge tarihte pehlivanları ile de ün yapmış. Deliormanlı güreşçiler arasında Koca Yusuf, Ahmet Kara, Hergeleci İbrahim, Kurtdereli Mehmet Pehlivan ve Katrancı Mehmet Pehlivan başta geliyor.

Sosyalist dönemde yapılmış Bulgar devletinin kuruluşunu anlatan betondan yapılmış tarihi güzel anlatmış bütün hanların heykellerinin bulunduğu Monument "1300 Years of Bulgaria" Şumnu' da görmeni gereken önemli yerlerden. Anıt şehrin en üst tepesinde ve çıkana kadar 1300 basamak ile yada araçla ormanın içinden dolaşarak çıkabilirsiniz. 1300 basamak olması ilk kurulan Bulgar devletinin 1300 cü yıl anısına yapılmış. Çok etkileyici bir anıt mozaik işlemeli figürler dev beton heykellerle gerçekten çok güzeldi.

Anıt 1981 yılında açılmış, anıtın ana figürlerinden birisi olan Asparuk heykeli 1980 lerde çizgi roman ve çizgi film olarak Transformers andırıyor. Giriş ücreti 4 Leva.

Bulgar Devlet Anıtının Kurucuları' ndaki dikey beton bloklar üzerinde yeniden basılan ünlü Khan Omurtag' ın yazıtının başlangıcı.

Bulgaristan gezisinden sonra özel araçla yurt dışına çıkabilmek için neler gerekli bilgi vermek istedim. Bu sebeple; öncelikle aracın size ait olması gerekiyor. Eğer şirket aracınız ile  çıkacaksanız  araç sahibi kişi ya da kuruluştan vekaletname almanız gerekli. Yeni çipli ehliyetler tüm ülkelerde geçerli sadece Gürcistan, Suriye ve İran’a gitmek için yeni çipli sürücü belgesine ihtiyacınız yok. 

İkinci önemli husus Uluslararası sigortanızı mutlaka yaptırmanız gerekiyor. AB üyesi ülkelerde yeşil sigorta kullanılıyor. Yunanistan, Bulgaristan ve İran’a giriş yaparken bu sigortayı yaptırmanız mecburi. Sigorta ücreti 15 gün için 47.25€;1 yıl için 236.25€ (2018 Ocak fiyatı). Gürcistan’a gitmek için bu sigortaya ihtiyacınız yok. Kapıkule ve İpsala sınır kapısı başta olmak üzere, bir çok sınır kapımızda bu ofisler var. Ancak Kapıkule ve İpsala dışında 7/24 çalışan başka ofisleri yok. Sigortayı yaptırmak için aracınızın ruhsatını ve trafik sigortanızı göstermeniz yeterli.

Uluslararası Sigorta yurtdışı için özel aracınızda oluşan hasarları kapsamıyor bu sebeple isterseniz eğer aracınızın mevcut bir kasko poliçesi varsa, sigorta şirketiniz ile görüşerek aracınızı yurt dışında bulunacağı süre kadar ayrıca sigortalatabilirsiniz. Yurt dışına aracınızla çıkarken sadece aracın ruhsatı, çipli ehliyet ve uluslararası (yeşil) sigorta yeterli. 

Airbnbden çok güzel evler kiralayabilirsiniz